In de 2de helft van 2017 werd binnen de schoot van de regionale mandaatgroep het debat gevoerd over de afbakening van de eerstelijnszorgzones. Een aantal gemeenten (o.a. Heist-op-den-Berg) koppelden hun deelname aan de zorgregio ‘Rivierenland’ aan een engagement tot oprichting van een regionale welzijnskoepel.
Op de regionale mandaatgroep van 2 februari 2018 werd principieel beslist een regionale welzijnskoepel op te richten met de volgende krachtlijnen:
1) De oprichting van een welzijnskoepel (equivalent van Welzijnszorg Kempen) op arrondissementele schaal, dus met de 12 gemeenten (OCMW-besturen), dit vanuit de nood om welzijn en zorg binnen het arrondissement op elkaar af te stemmen en vanuit de verantwoordelijkheid die de lokale besturen willen opnemen wat betreft hun regierol in het kader van het nieuwe decreet lokaal sociaal beleid. De 1ste lijnszones binnen het arrondissement Mechelen (+ Ranst) kunnen samen een regionale zorgzone vormen.
2) Het initiatief tot oprichting van een welzijnskoepel wordt toebedeeld aan de dienstverlenende vereniging IGEMO, in haar hoedanigheid van regionaal samenwerkingsverband voor streekbeleid en -ontwikkeling. Streefdoel moet zijn om begin 2019 operationeel te zijn.
3) De welzijns- en zorgactoren enten hun werkingsgebied maximaal op de schaal van het arrondissement Mechelen.
4) De bestuurlijke functies bij de welzijns- en zorgactoren worden namens lokale besturen ingevuld via de welzijnskoepel.
5) De welzijns- en zorgactoren worden betrokken bij de bestuurlijke werking van de welzijnskoepel.
IGEMO stelde een werkgroep samen met lokale experten, die een oprichtingsdossier voorbereidde. Dit dossier leidde, na bespreking, tot de nota “Oprichting Welzijnskoepel Rivierenland” (bijlage 1). Deze nota werd principieel aanvaard op de regionale mandaatgroep van 14 juni 2019.
De noodzaak voor een regionale samenwerking rond het welzijnsbeleid binnen het arrondissement Mechelen wordt zowel op beleidsmatig als op ambtelijk niveau als urgent ervaren.
Met een werkgroep, bestaande uit lokale experten, werd een oprichtingsdossier voor een regionale welzijnskoepel uitgewerkt. Na herhaaldelijke bespreking, zowel op ambtelijk niveau als op politiek niveau (regionale mandaatgroep) wordt nu een definitieve nota ter goedkeuring “Oprichting Welzijnskoepel Rivierenland” voorgelegd. (bijlage 1).
1) De missie van de regionale welzijnskoepel luidt: “het versterken van het lokaal welzijnsbeleid”.
De klemtoon ligt op lokaal versterken. Het is niet de bedoeling lokale verantwoordelijkheden en taken op een regionale schaal te tillen. Er wordt geen regionaal OCMW of sociaal huis gecreëerd.
Het lokaal versterken wordt geconcretiseerd in de volgende objectieven:
1. Het behartigen van de belangen van de lokale besturen
2. Het maximaal uitbouwen en benutten van de lokale kennis en expertise, zowel op het vlak van dienstverlening als projecten en initiatieven.
3. Het maximaliseren van externe financiering.
Een uitgebreide toelichting is terug te vinden in nota “Oprichting Welzijnskoepel Rivierenland” – (bijlage 1).
2) De basisprincipes voor de regionale welzijnskoepel zijn de volgende:
- Werkingsgebied en deelnemers
De opstart van de Welzijnskoepel geschiedt binnen de 12 lokale besturen van het arrondissement Mechelen. Andere gemeenten en andere welzijnsactoren kunnen in een latere fase toetreden. De toetredingsmodaliteiten worden bepaald in het huishoudelijk reglement van de Welzijnskoepel.
- Solidariteit
Iedere deelnemende gemeente aan de regionale welzijnskoepel is gelijkwaardig. Dit vertaalt zich in het beslissingsmodel. Elke gemeente heeft 1 stem. Er wordt gestreefd naar consensus, evenwel zonder dat er vetorechten of blokkeringsmechanismen worden gecreëerd.
Iedere deelnemende gemeente financiert een solidair aandeel op basis van een bedrag per inwoner voor de basiswerking van de regionale dienstverlening (zie missie en objectieven).
- Dienstverlening en projecten op basis van afnamemodel
Voor de bepaling van het aanbod van de diensten binnen het samenwerkingsmodel wordt gekozen voor het solidariteitsprincipe. Dit betekent dat er (unaniem) in consensus beslist wordt of een bepaalde dienst/product via het samenwerkingsmodel kan aangeboden worden.
Wat de afname van diensten betreft, wordt gekozen voor het afnamemodel. Het staat iedere stad/gemeente vrij om al dan niet beroep te doen op de aangeboden diensten. Voor afname van diensten worden aparte tarieven bepaald door de aanbiedende gemeente of door het samenwerkingsverband.
Voor dienstverlening tussen gemeenten en deelname aan projecten of initiatieven van gemeenten, worden prijsafspraken gemaakt. De regionale welzijnskoepel fungeert als intermediair die zorg draagt voor billijke, aanvaardbare en gemotiveerde condities.
Daar waar geopteerd wordt voor het ontplooien van een regionale dienstverlening of de realisatie van een project of initiatief binnen het raamwerk van de regionale welzijnskoepel, zal de besluitvorming solidair gebeuren – op basis van hoger vermeld beslissingsmodel – doch zonder dat dit betekent dat alle deelnemende gemeenten per definitie de dienstverlening moeten afnemen of verplicht deelnemen aan het project of initiatief.
3) Overleg en beheermodel
De regionale welzijnskoepel wordt opgestart en fungeert in het bestuurlijk model dat door de (toenmalige) conferentie van burgemeesters in zitting van 11 maart 2016 werd goedgekeurd.
De beleidsgroep “welzijn” vormt het kloppend hart van de regionale welzijnskoepel. Hij beheert de welzijnskoepel en vormt het beheersmatige beslissingsorgaan.
Iedere gemeente heeft recht op 2 vaste vertegenwoordigers en 2 plaatsvervangers in de beleidsgroep “welzijn”. Iedere gemeente bepaalt zelf wie haar vertegenwoordigers zijn, bij voorkeur de schepen van sociale zaken/welzijn en een verantwoordelijke ambtenaar. De vertegenwoordigers beschikken bij voorkeur over een grondige kennis op het vlak van welzijn. In functie van een efficiënte werking worden zij gemandateerd door het lokaal bestuur waarbij goede afspraken worden gemaakt over terugkoppeling, informatiedoorstroming, interne besluitvormingsprocessen.
Binnen de schoot van de beleidsgroep “welzijn” kunnen werkgroepen worden geïnstalleerd en lerende netwerken opgericht kunnen worden.
4) Coördinatie van de regionale welzijnskoepel
Coördinatie is het sleutelwoord voor de regionale welzijnskoepel.
IGEMO staat in voor de coördinatie van de regionale welzijnskoepel, voor de voorbereiding en ondersteuning van de beheers- en overlegorganen, en voor de uitvoering van de door de beleidsgroep “welzijn” opgedragen taken.
Voor de coördinatie van de regionale welzijnskoepel ligt de klemtoon op
1) het procesmatig managen van visievorming en standpuntbepaling in functie van belangenbehartiging en beleidsmatige keuzes (afbakening, verdeling, verevening…),
2) het vraaggericht initiëren, coördineren en managen van onderlinge dienstverlening en
3) het zoeken naar en concretiseren van externe financieringen.
De gemeenteraad keurt de toetreding van de gemeente Nijlen tot de Welzijnskoepel regio Rivierenland goed, met ingang van 1 januari 2020, onder voorbehoud van budget dat zal worden voorzien in de meerjarenplanning van 2020-2025.
De gemeenteraad keurt de samenwerkingsovereenkomst betreffende de Welzijnskoepel regio Rivierenland tussen Igemo en de gemeente Nijlen goed, onder voorbehoud van budget dat zal worden voorzien in de meerjarenplanning van 2020-2025.
De gemeenteraad duidt als effectieve afgevaardigden in de beleidsgroep “Welzijn” aan:
- Karine Leysen, Afdelingshoofd Sociaal en Vrije Tijd
- Lien Du Four, Voorzitter Bijzonder Comité voor de Sociale Dienst en Schepen van welzijn, zorg en duurzame ontwikkeling
De gemeenteraad duidt als plaatsvervangende afgevaardigden in de beleidsgroep “Welzijn” aan:
- Annelies Nijs, Beleidsadviseur sociaal beleid
- Thaïs Pfleiderer, Coördinator Team Hulpverlening
De afgevaardigden krijgen het mandaat van de gemeente om binnen hun bevoegdheden de nodige handelingen te stellen en beslissingen te nemen in functie van een efficiënte werking van de beleidsgroep “Welzijn”.