De Wet van 26 mei 2002 betreffende het recht op maatschappelijke integratie.
Het decreet lokaal bestuur van 22 december 2017 en in het bijzonder artikel 77 inzake de bevoegdheid van de raad voor maatschappelijk welzijn.
Voorgeschiedenis
Eind 2017 werd de Acute Opvang opgericht. Het CAW Boom Mechelen Lier verzorgde tot op vandaag met deze werking de opvang en begeleiding van dak- en thuislozen. Sinds 2019 is de acute opvang gecofinancierd door de lokale besturen volgens een gemengd (solidair + afname) systeem. De acute opvang is 24u op 24u en 7 dagen op 7 open. Er is een maximum capaciteit voor opvang van 10 individuele kamers en 2 gezinskamers, voor een verblijf van maximaal 1 maand.
De voorbije jaren hebben de lokale besturen de nood aan meer opvang en begeleiding van dak- en thuislozen zien toenemen. 1 aanvraag op 4 kon niet worden opgenomen wegens een te beperkte capaciteit.
Ook de problematiek van dak- en thuisloosheid verschuift en de doelgroep diversifieert. Als gevolg van de vermaatschappelijking van de zorg (afbouw residentiële bedden in de zorg) zijn er enerzijds meer uithuiszettingen van personen met psychologische/psychiatrische problematieken, middelengebruik (overlastproblematiek, huurachterstallen, vervuiling…) en anderzijds personen die een instelling (psychiatrisch ziekenhuis, gevangenis, jeugdvoorziening) verlaten zonder woonoplossing.
Er zijn veel ‘sofaslapers’, dak- en thuislozen die zich verplaatsen tussen vrienden, familie, kraakpanden, of die slapen in auto’s, garages, etc.
Steeds meer vrouwen met kinderen en jongvolwassenen worden dak- en thuisloos door intrafamiliale problemen en/of geweld. Grote gezinnen en personen met een beperkt inkomen vinden geen betaalbare woning meer op de private huurmarkt.
Er is daarnaast ook nood aan een gedifferentieerd aanbod van begeleiding, dat aansluit op hun noden.
De meeste lokale besturen hebben vergelijkbare noden en behoeften naar de doelgroepen van dak- en thuislozen. Lokale besturen hebben op basis van hun specifieke inwoners en op basis van hun lokale aanpak of eigen aanbod wel verschillen in aanvullende noden. Opvang en begeleiding van dak- en thuislozen vraagt aldus om een gedifferentieerd aanbod zowel op regionaal als lokaal niveau.
Feiten en context
In september 2020 nam de Welzijnskoepel met het CAW Boom Mechelen Lier het initiatief om de lokale besturen in de zorgregio te bevragen over hun noden en behoeften naar opvang en begeleiding van dak- en thuislozen. In de periode tussen oktober 2020 en januari 2021 werden 9 werkgroepen georganiseerd met vertegenwoordigers van alle 18 lokale besturen uit de zorgregio, met maatschappelijk werkers, beleids- en stafmedewerkers, directeurs sociale zaken, lokaal mandatarissen en bevoegde schepenen. Deze werkgroepen hadden tot doel:
De output uit deze werkgroepen vormde de basis voor het uitwerken van concrete doelstellingen en aanbod voor een nieuwe bovenlokale ketenaanpak dak- en thuisloosheid voor de zorgregio. Doel is dat deze nieuwe ketenaanpak dak- en thuisloosheid het de lokale besturen de komende jaren mogelijk maakt niet alleen opvang en begeleiding aan te bieden aan de steeds groeiende groep van dak- en thuislozen, maar ook meer structurele oplossingen te bieden zowel lokaal als op niveau van de zorgregio.
Het CAW werkte samen met de besturen een visie uit, met name de ketenaanpak die 5 doelstellingen nastreeft:
In bijlage wordt de concrete uitwerking van deze ketenaanpak naar verschillende acties uiteengezet. De samenwerking tussen lokaal bestuur/OCMW en hulp-zorgverlening (CAW) vertaalt zich ook naar het gezamenlijk bundelen van de krachten en financiële mogelijkheden. Vanuit de hulpverlening (CAW) worden de financiële middelen vanuit de Vlaamse overheid in maximale transparantie ingezet in een regionaal aanbod voor de lokale besturen/OCMW’s.
Het regionaal aanbod van de ketenaanpak dak- en thuisloosheid vraagt een jaarlijkse investering van € 1 010 671. Het CAW zet transparant haar middelen in voor een regionaal aanbod van begeleiding en opvang voor dak- en thuislozen.
Deze ketenaanpak resulteert in een breed gedragen aanpak van dak- en thuisloosheid voor de ganse zorgregio. De aanpak vertrekt vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid en het bundelen van krachten en expertise voor een divers aanbod op maat van de cliënten.
De regionale capaciteit (aantal bedden) voor de opvang en begeleiding van dak- en thuislozen in de 18 lokale besturen wordt door deze ketenaanpak verdubbeld: van 10 individuele kamers en 2 gezinskamers (23 bedden) naar 37 individuele en 3 gezinskamers (49 bedden en een buffer van 10 bedden).
Er wordt ook heel wat aandacht besteed aan verschillende vormen van begeleiding van mensen die dak- of thuisloos dreigen te worden.
Vanuit team hulpverlening wordt aangegeven dat er zeker nood is aan een regionale ondersteuning bij de begeleiding van (dreigende) dak- en thuislozen.
Op 2 september 2021 werd tijdens een overleg 'Sociaal' door het CAW Boom Mechelen Lier een toelichting gegeven bij de nota ketenaanpak dak- en thuisloosheid en werd een antwoord gegeven op de bedenkingen en vragen die geuit werden door ons lokaal bestuur (zie besluit vast bureau van 12 juli 2021).
Vanuit dit overleg 'Sociaal' wordt er een positief advies gegeven over de inhoudelijke nota ketenaanpak dak- en thuisloosheid.
Wat de financiering betreft: voor 2022 wordt de bijdrage berekend voor 50% op basis van inwonersaantal en 50% op basis van het aantal verwijzingen (met als referentiejaren 2018 en 2019).
Voor de financiering vanaf 2023 wordt er in de loop van 2022 een nieuw financieringsmodel uitgewerkt met de besturen uit het arrondissement Mechelen.
De nota ketenaanpak dak- en thuisloosheid werd goedgekeurd door het vast bureau in zitting van 29 oktober 2021.
Er is een stuurgroep aangesteld waarin elke gemeente een afvaardiging heeft alsook het CAW Boom Mechelen Lier. Voor de gemeente Nijlen wordt Thaïs Pfleiderer, coördinator hulpverlening, afgevaardigd met als back-up Karine Leysen, afdelingshoofd Sociaal en Vrije Tijd. Als er meer beleidsmatige agendapunten op de stuurgroep besproken worden, zal Lien Du Four, schepen, afgevaardigd worden.
De samenwerkingsovereenkomst inzake ketenaanpak dak- en thuisloosheid wordt ter kennisname gebracht voor het Bijzonder Comité Sociale Dienst van 11 januari 2022.
De raad voor maatschappelijk welzijn keurt de samenwerkingsovereenkomst tussen CAW Boom Mechelen Lier en de 18 gemeenten uit de zorgregio Rivierenland en Rupelstreek goed.
De raad voor maatschappelijk welzijn gaat akkoord met een afvaardiging in de stuurgroep door de persoon die de functie coördinator hulpverlening bekleedt, met als back-up het afdelingshoofd Sociaal en Vrije Tijd. Voor de beleidsmatige agendapunten van de stuurgroep wordt Lien Du Four, schepen, afgevaardigd.