2024_AR_GECORO_00006 - Openbaar Onderzoek - Voorlopige aanduiding Watergevoelige Openruimtegebieden (WORG's) - 'Kastanjelaan', Kerkenbroek' en 'Puttingloop' - Advies

Er wordt steeds meer ruimte bebouwd en verhard in Vlaanderen. Het water kan daardoor moeilijker in de bodem dringen en er blijft minder ruimte vrij om het water tijdelijk op te vangen bij hevige regenbuien. Om Vlaanderen beter te beschermen, wil de Vlaamse Regering het waterbergend vermogen van bepaalde watergevoelige gebieden vrijwaren en voldoende ruimte voorzien voor water. De Vlaamse Regering wil deze gebieden herbestemmen naar een openruimtefunctie via een ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) of door aanduiding als watergevoelig openruimtegebied.  

Op 15 december 2023 heeft de Vlaamse Regering  'Kastanjelaan' in Nijlen, 'Kerkenbroek' in Nijlen en 'Puttingloop' in Nijlen (samen met 41 andere WORG's) voorlopig aangeduid als watergevoelige openruimtegebieden.

Over deze voorlopige aanduiding wordt een openbaar onderzoek georganiseerd. Vanaf 9 januari 2024 tot en met 8 maart 2024 ligt de voorlopige aanduiding met de bijhorende bijlagen: het grafisch plan, de toelichtingsfiche en het ontwerp van plan-MER, ter inzage:

• Op de website van de CIW: integraalwaterbeleid.be/openbaar-onderzoek.
• Op de website van het Departement Omgeving: omgeving.vlaanderen.be/worg.
• Bij het gemeentebestuur van Nijlen (onder andere).

De gemeenteraad en de GECORO dienen als verplichte adviesinstanties advies uit te brengen inzake de voorliggende voorlopige aanduidingen.

Watergevoelige openruimtegebieden (WORG) - VCRO artikel 5.6.8 en artikel 5.6.9

• De Vlaamse Regering onderwerpt de voorgenomen aanduiding aan een openbaar onderzoek dat zestig dagen duurt, en wint advies in bij de bevoegde waterbeheerders, bij de deputatie, bij de gemeenteraden en de gemeentelijke commissies voor ruimtelijke ordening van de gemeenten waar de voor aanduiding gebieden in kwestie liggen.
• De Vlaamse Regering kan gebieden aanduiden als ‘watergevoelig openruimtegebied’ via een besluit. De Vlaamse Regering wil daarmee bebouwing in verschillende geselecteerde overstromingsgevoelige gebieden (signaalgebieden) weren. Dit beleid bouwt verder op de eerdere beslissingen van de Vlaamse Regering met betrekking tot signaalgebieden.
• Om eigenaars snel duidelijkheid en rechtszekerheid te kunnen geven over toekomstige bouwmogelijkheden binnen deze signaalgebieden was er nood aan een afdwingbare oplossing op korte termijn voor de te herbestemmen delen.
• Een aanduiding als watergevoelig openruimtegebied wordt voorafgegaan door een openbaar onderzoek en heeft als gevolg dat de bij decreet vastgelegde stedenbouwkundige voorschriften (artikel 5.6.8, §3 VCRO) van toepassing worden en de voordien geldende bestemming wordt opgeheven. De eigenaars kunnen op basis van een aantal criteria in aanmerking komen voor een vergoeding voor de bestemmingswijziging van hun grond.
• het besluit van de VR van 15 juni 2018 houdende nadere regels voor de aanduiding van watergevoelige openruimtegebieden (WORG's) + gevolgen op het vlak van vergunningen + gevolgen op het vlak van planning + procedure tot aanduiding van watergevoelige openruimtegebieden
• Watergevoelige openruimtegebieden (WORG) - VCRO artikel (vlaanderen.be)

• De aanduiding van watergevoelige openruimtegebieden kent een uitgebreid voortraject via de signaalgebieden.
• De Vlaamse Regering onderwerpt de voorgenomen aanduiding aan een openbaar onderzoek dat zestig dagen duurt, en wint advies in bij de bevoegde waterbeheerders, bij de deputatie, bij de gemeenteraden en de gemeentelijke commissies voor ruimtelijke ordening van de gemeenten waar de voor aanduiding gebieden in kwestie liggen.
  • Openbaar onderzoek: 09/01/2024 t.e.m. 08/03/2024
  • GECORO: 18/01/2024
  • Gemeenteraad: 06/02/2024 (of 05/03/2024)
• Het besluit waarmee de Vlaamse Regering een gebied of gebieden aanduidt als watergevoelig openruimtegebied, wordt bekend gemaakt in het Belgisch Staatsblad. En 14 dagen na publicatie ervan treedt de aanduiding in werking.

Een aanduiding als watergevoelig openruimtegebied heeft als gevolg dat de huidige bestemming van het gebied (woongebied, industriegebied, ...) niet meer gerealiseerd kan worden. In deze gebieden kunnen dus geen vergunningen meer verleend worden voor bijvoorbeeld nieuwe woningen of bedrijven.

Op 15 december 2023 heeft de Vlaamse Regering de Watergevoelige Openruimtegebieden 'Kastanjelaan', Kerkenbroek' en 'Puttingloop' voorlopig aangeduid als watergevoelig openruimtegebied. De aanduiding als watergevoelig openruimtegebied brengt bouwbeperkingen met zich mee, zoals omschreven in artikel 5.6.8, § 3, tweede lid, van de VCRO. 

Een definitieve aanduiding als watergevoelig openruimtegebied heeft van rechtswege het verval van het onbebouwde deel of de onbebouwde delen van een niet-vervallen verkavelingsvergunning of omgevingsvergunning voor het verkavelen van gronden die binnen de perimeter van de aanduiding liggen, tot gevolg.

Een definitieve aanduiding als watergevoelig openruimtegebied heeft van rechtswege het verval van een principieel akkoord, als vermeld in artikel 5.6.6, § 2, of § 3, tweede lid, van de VCRO, dat gegeven is voor gronden die binnen de perimeter van de aanduiding liggen, tot gevolg. 

Volgende gebieden worden voorlopig aangeduid als WORG (zie ook overzichtspresentatie in bijlage).

• WORG Kastanjelaan
  • Momenteel bestemd als 'woongebied' conform het Gewestplan
  • In overeenstemming met het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan (2015) van Nijlen; “In Kessel worden de gebieden Voetweg - Kraaistraat (4), Acacialaan - Kastanjelaan (7), Grote Steenweg - De Hollekens (8) en Gasthuisstraat (9) herbestemd naar een open ruimte bestemming. Deze herbestemmingen zorgen voor een afwerking van de kern naar de open ruimte en een verdere invulling van de parkzone Centraal-Nijlen als recreatieve landschappelijke eenheid tussen Kessel-Station en Kessel-Dorp. ... De herbestemming voor het gebied ‘Acacialaan - Kastanjelaan’ geeft ook invulling van het concept groen lappendeken uit de gewenste ruimtelijk-natuurlijke structuur.”
• WORG Kerkenbroek
  • Momenteel bestemd als 'woonuitbreidingsgebied' conform het Gewestplan
  • In overeenstemming met het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan (2015) van Nijlen; “WUG Kerkenbroek: noordelijke deel (nvdr: d.w.z. ten noorden van het gebied) om te vormen tot zone voor openbaar nut (uitbreiding rusthuis), zuidelijke deel (nvdr: gebied) om te vormen naar openruimtefunctie (valleigrond Lindekensbeek)”. 
  • In overeenstemming met Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan ‘Mondingsgebied Grote Nete’ (nog in opmaak); herbestemming naar 'gemengd openruimtegebied’.
    • Planschade wordt in beide gevallen door de hogere overheid betaald (de toepassing en het bedrag wordt berekend na onderzoek bij de landcommissie)
    • De planschaderegeling en vergoeding is dezelfde binnen beide procedures. Het Instrumentendecreet (13/07/2023) herleidt de vergoedingen tot 2 soorten compenserende vergoedingen: de eigenaarsvergoeding en de gebruikersvergoeding. 
• WORG Puttingloop
  • Momenteel bestemd als 'woongebied' en 'woonuitbreidingsgebied' conform het Gewestplan
  • In overeenstemming met het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan (2015) van Nijlen; het woonuitbreidingsgebied hier wordt aangeduid als 'woonuitbreidingsgebied te reserveren tot 01/2022' met blauwe randvoorwaarden op basis van water. Het GRS Nijlen streeft ernaar de kernen van Kessel-Dorp en Kessel-Station ruimtelijk gescheiden te houden en op termijn te ontsluiten via aanleg van een trage weg.

Tijdens de bespreking hebben de GECORO-leden volgende opmerkingen;

• Er wordt gevraagd waarom er voor de WORG Puttingloop niet naar de andere zijde van de Puttingloop wordt gekeken.
• Er wordt gevraagd waarom zo veel straten in de Watertoetskaart als watergevoelig zijn aangeduid.
  • Een gecoro-lid (DIW) geeft aan dat de Watertoetskaart opgemaakt wordt o.b.v. hoogtemodellen. De straten zijn dan ook vaak lager gelegen. In de praktijk is de aanduiding van de Watertoetskaart zéér realistisch; bij veel regen worden de blauwen vlekken letterlijk zichtbaar.
• Er wordt opgemerkt dat er felicitaties aan de orde zijn richting de Dienst Integraal Waterbeleid. Zo hebben de inspanningen van DIW zeker geloond, waardoor onze regio zeker minder geïmpacteerd werd door de zware regenval van afgelopen periode.
• Er wordt gevraagd of de gemeente geen inspanningen kan doen rondom watergevoelige straten.
  • Er wordt aangegeven dat dit geen probleem vormt voor omwonenden als de gevoeligheid op de straat blijft.
• De vraag wordt gesteld wanneer deze worden geactualiseerd. 
  • Een gecoro-lid (DIW) geeft aan dat de huidige watertoetskaart al redelijk accuraat is. Er wordt wel gemerkt dat nog sommige gebieden niet aangeduid worden op de kaart, maar wel overstromingsgevoelig zijn. Deze worden bijgehouden voor wanneer een update van toepassing is (te coördineren met VMM). Er zijn ook droombeelden van DIW die hier nuttig zijn.

Tijdens de beraadslaging wordt volgend advies geformuleerd;

Kristof Verreydt verlaat de zitting voor de aanvang van de beraadslaging, wegens mogelijke belangenvermenging.

• De vraag wordt gesteld of er gebouwen binnen de aangeduide WORG’s staan.
  • Dit is niet het geval.
• De vraag wordt gesteld wanneer de volgende aanduidingen gepland staan.
  • Een GECORO-lid (DIW) geeft aan dat dit niet meer voor deze regering zal zijn.

De GECORO geeft een gunstig advies.